SCİ Dergi Bulma Sanatı

Giriş: SCİ Dergi Bulma Sanatı

Bilimsel yayıncılıkta bir makalenin SCİ kapsamındaki bir dergide yer alması, araştırmacılar için hem bir prestij kaynağı hem de kariyerlerinde önemli bir dönüm noktasıdır. Ancak bu hedefe ulaşmak, yalnızca kaliteli bir makale yazmakla bitmez; doğru dergiyi bulmak, en az onun kadar kritik bir adımdır. Peki, bu süreçte kaybolmadan, etkili bir şekilde nasıl ilerlersiniz? Bu yazıda, SCİ dergi bulma tekniklerini adım adım ele alacağım. Kendi deneyimlerimden süzdüğüm ipuçlarını ve akademik dünyada geçerli stratejileri birleştirerek, size pratik bir rehber sunacağım. Hazırsanız, bu yolculuğa başlayalım!

Bölüm 1: SCİ Dergilerini Anlamak ve Kapsamı Kavramak

SCİ dergi bulma sürecine başlamadan önce, bu kavramın ne anlama geldiğini netleştirmekte fayda var. Science Citation Index, Clarivate Analytics tarafından oluşturulan ve bilimsel dergilerin kalitesini değerlendiren bir indeks sistemidir. Ancak her SCİ dergisi, her araştırma için uygun değildir. Alanınıza özel dergileri bulmak, bu sürecin ilk ve en temel adımıdır.

Benim önerim şu: Önce kendi araştırma konunuzu net bir şekilde tanımlayın. Örneğin, çevre bilimi mi çalışıyorsunuz, yoksa yapay zekâ üzerine mi bir makaleniz var? Bu soruya yanıt verdikten sonra, Web of Science gibi bir veritabanına girip alanınızdaki dergileri tarayın. Web of Science, SCİ kapsamındaki dergilerin güncel listesini sunar ve filtreleme seçenekleriyle işinizi kolaylaştırır. Kendi deneyimimden yola çıkarak şunu söyleyebilirim: İlk başta geniş bir tarama yapıp sonra odaklanmak, gereksiz vakit kaybını önlüyor.

Bir başka önemli nokta, dergilerin kapsamını anlamak. Her derginin bir “Aims and Scope” (Amaç ve Kapsam) bölümü vardır ve bu, makalenizin o dergiye uygun olup olmadığını anlamanın en hızlı yoludur. Örneğin, bir keresinde ekoloji üzerine yazdığım bir makaleyi, yalnızca başlıkta “çevre” kelimesi geçtiği için yanlış bir dergiye göndermiştim—sonuç, tahmin edeceğiniz üzere hızlı bir ret. Bu yüzden, derginin kapsamını dikkatle inceleyin; bu, ilerideki hayal kırıklıklarını önler.

Bölüm 2: Etki Faktörü ve Dergi Sıralamalarını Değerlendirme

SCİ dergi bulma sürecinde sıkça karşınıza çıkacak bir kavram, etki faktörü (impact factor). Journal Citation Reports (JCR), dergilerin etki faktörlerini ve çeyrek sıralamalarını (Q1, Q2, Q3, Q4) sunar. Peki, bu rakamlar sizin için ne ifade etmeli?

Etki faktörü, bir derginin son iki yılda yayımladığı makalelerin ortalama atıf alma sayısını gösterir. Yüksek etki faktörlü dergiler genellikle daha prestijli kabul edilir, ancak bu, her zaman en iyi seçenek oldukları anlamına gelmez. Bornmann ve Marx (2014), etki faktörünün bir derginin kalitesini ölçmede tek başına yeterli olmadığını savunuyor (Bornmann & Marx, 2014). Ben de bu görüşe katılıyorum—çünkü makalenizin konusuyla uyumlu olmayan bir dergide yayımlanması, yüksek etki faktörüne rağmen pek bir anlam taşımaz.

Kendi stratejime gelirsek: Ben genellikle Q1 ve Q2 dergilere odaklanıyorum, ama makalemin yenilik düzeyine ve hedef kitlesine göre esneklik gösteriyorum. Örneğin, niş bir konuda yazıyorsanız, Q3 veya Q4 bir dergi bile alanınızda daha etkili olabilir. Burada önemli olan, derginin sıralamasını bir rehber olarak kullanmak, ama tek kriter haline getirmemek. JCR’yi açın, alanınızdaki dergileri listeleyin ve birkaçını incelemeye alın—bu, size hem zaman kazandırır hem de gerçekçi bir yol haritası çizer.

Bölüm 3: Dergilerin Kabul ve Yayın Süreçlerini Araştırma

Bir dergiyi seçmeden önce, onun yayın politikalarını ve süreçlerini anlamak hayati önem taşır. Bazı SCİ dergileri, makaleleri hızlı bir şekilde yayımlarken, diğerleri aylar süren hakem değerlendirme süreçlerine sahiptir. Bu, özellikle zaman kısıtınız varsa (örneğin bir proje teslim tarihi yaklaşıyorsa) belirleyici olabilir.

Benim tavsiyem: Derginin web sitesine gidin ve “Instructions for Authors” (Yazarlar için Talimatlar) bölümünü okuyun. Burada, ortalama inceleme süresi ve kabul oranları hakkında ipuçları bulabilirsiniz. Ayrıca, bazı dergiler bu bilgileri şeffaf bir şekilde paylaşır. Örneğin, Elsevier’in SCİ kapsamındaki bazı dergileri, hakem değerlendirme süresinin 6-8 hafta olduğunu açıkça belirtir. Kendi deneyimimden bir örnek vereyim: Bir makalemi aceleyle gönderdiğim bir dergide süreç 4 ay sürmüştü ve bu, planlarımı altüst etmişti. O yüzden, bu bilgiyi önceden toplamak, sizi beklenmedik sürprizlerden korur.

Ek bir ipucu: Daha önce o dergide yayımlanmış makalelere bakın. Eğer makalenizin üslubu, metodolojisi veya bulguları, derginin tarzına uygunsa, kabul şansınız artar. Bu, biraz dedektiflik gerektiriyor, ama emin olun, buna değer.

Bölüm 4: Açık Erişim ve Yayın Ücretlerini Göz Önünde Bulundurma

Son yıllarda açık erişim (open access) SCİ dergiler giderek popüler hale geldi. Bu dergiler, makalelerinizi geniş bir kitleye ulaştırma şansı sunar, ancak genellikle bir yayın ücreti (Article Processing Charge – APC) talep eder. Peki, bu sizin için ne anlama geliyor?

Açık erişim dergileri değerlendirirken, bütçenizi ve fon desteğinizi hesaba katmalısınız. Örneğin, Directory of Open Access Journals (DOAJ) gibi platformlar, kaliteli açık erişim SCİ dergilerini listeler. Ancak dikkat: Bazı predatory (yağmacı) dergiler, bu sistemi suiistimal edebilir. Weller (2019), açık erişim yayıncılığında dergi seçiminin dikkatli yapılması gerektiğini vurguluyor (Weller, 2019). Benim önerim, derginin SCİ indeksinde yer aldığından ve yayıncı geçmişinin güvenilir olduğundan emin olmak için Web of Science’ı kontrol etmeniz.

Kendi yaklaşımım şu: Eğer bir fon desteğim yoksa, açık erişim olmayan dergilere yöneliyorum. Ama eğer makalemin geniş bir kitleye ulaşmasını istiyorsam, ücreti göze alıp açık erişim bir dergiyi tercih ediyorum. Bu kararı verirken, araştırmanızın etkisini ve kariyer hedeflerinizi tartmanız gerekiyor.

Bölüm 5: Pratik Araçlar ve Kaynaklar Kullanma

SCİ dergi bulma sürecini kolaylaştırmak için bazı araçlardan faydalanabilirsiniz. Web of Science ve Scopus, dergi listelerini taramak için en temel kaynaklardır. Bunun dışında, Elsevier’in Journal Finder veya Springer’in Journal Suggester gibi araçları, makalenizin özetini girerek size uygun dergi önerileri sunar. Bu araçlar, özellikle yeni araştırmacılar için hayat kurtarıcı olabilir.

Benim favori yöntemim ise biraz daha geleneksel: Alanımda çalışan deneyimli meslektaşlarıma danışmak. Onların önerdiği dergiler, genellikle hem güvenilir hem de makaleme uygun oluyor. Bir keresinde, bir hocamın tavsiyesiyle keşfettiğim bir dergide makalem kolayca kabul edilmişti—bu, ağ kurmanın gücünü bir kez daha gösterdi. Siz de bu tür bağlantıları kullanmaktan çekinmeyin.

Sonuç: Doğru Dergiyi Bulmak Bir Strateji Meselesi

SCİ dergi bulma süreci, sabır, araştırma ve biraz da sezgi gerektirir. Derginin kapsamını anlamak, etki faktörünü değerlendirmek, yayın süreçlerini incelemek ve bütçenizi göz önünde bulundurmak—tüm bu adımlar, makalenizin hak ettiği yere ulaşmasını sağlar. Kendi yolculuğumda öğrendiğim en önemli şey şu: Doğru dergiyi bulmak, yalnızca bir hedef değil, aynı zamanda araştırmanızın değerini ortaya koyma sanatıdır. Umarım bu rehber, sizin de bu sanatta ustalaşmanıza yardımcı olur.

Kaynakça

• Bornmann, L., & Marx, W. (2014). The wisdom of citing scientists. Journal of the Association for Information Science and Technology, 65(6), 1288-1292.
• Weller, M. (2019). The digital scholar: How technology is transforming scholarly practice. Bloomsbury Academic.